Το απελπισμένα παθιασμένο, εξπρεσιονιστικό έργο του Gustav Klimt και του  Egon Schiele  ξεπέρασε τα όρια της τέχνης απεικονίζοντας την ανθρώπινη φιγούρα με ριζοσπαστικό τρόπο.

 Ο Αυστριακός ζωγράφος  Egon Schiele γεννήθηκε το 1890 στη γραφική πόλη Τουλν. Μαζί με τον Max Oppenheimer και τον Oskar Kokoschka, ίδρυσε την Neukunstgruppe (New Art Group) στη Βιέννη. Σύντομα ο Schiele απομακρύνθηκε από αυτήν την ομάδα και άρχισε να πειραματίζεται μόνος του. Οι πίνακες και τα σχέδιά του χρησιμεύουν ως παραδείγματα του πρώιμου εξπρεσιονισμού. Τα κύρια θέματα του ήταν γυναικεία γυμνά, αυτοπροσωπογραφίες και πίνακες παιδιών. Απορρίπτοντας τις συμβατικές ιδέες περί ομορφιάς, αγκάλιασε αυτό που συνήθως θεωρούνταν άσχημο. Ο Schiele διερεύνησε έννοιες που κυμαίνονται από τον φόβο του θανάτου μέχρι την κατάθλιψη και την απομόνωση.

Reclyning Woman του Egon Schiele, 1917  

Ο Gustav Klimt, γεννημένος το 1862, ήταν Αυστριακός συμβολιστής ζωγράφος και κύριο μέλος του κινήματος της απόσχισης της Βιέννης. Ο καλλιτέχνης είχε επίσης επιρροή στον βιεννέζικο εξπρεσιονισμό, ένα κίνημα με μεγαλύτερο  υποστηρικτή του τον Egon Schiele. Το 1907, ο Klimt έγινε ο μέντορας του Egon και ανέπτυξαν μια στενή σχέση.

Ο Gustav Klimt απεικονίζει τα θέματά του ως μυθικές φιγούρες που έγιναν σύγχρονες και διαχρονικές, από πολυτελείς επιφάνειες με επίκαιρα γραφικά μοτίβα. 

Το έργο “Water Serpents I & II” του Gustav Klimt μερικές φορές λανθασμένα αποκαλείται "Φίδια του νερού" ή "Φίδια της θάλασσας". Το Water Serpents I & II διαθέτει ελκυστικές και εξαιρετικά λεπτομερείς απεικονίσεις γυναικών που ήταν το σήμα κατατεθέν του κορυφαίου Αυστριακού καλλιτέχνη.

Waterserpents II, Gustav Klimt

Η δημοτικότητα και των δύο πινάκων του Klimt οφείλεται στη μεγάλη λεπτομέρεια και το χρώμα που έβαλε και στα δύο έργα του, καθώς και στο κολακευτικό και θηλυκό φινίρισμά τους.  Πρόκειται για ένα μυστικιστικό και γοητευτικό σύνολο εικόνων. Συνήθως για τα πορτραίτα του, ο Klimt θα έφτιαχνε πολλά σκίτσα με μολύβι για να τα προετοιμάσει. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι  και αυτά αποτελούν από μόνα τους πολύτιμα έργα τέχνης.

Gustav Klimt και Egon Schiele 

Ο Klimt είναι μοναδικός στο ότι η τέχνη του είναι πανταχού παρούσα, αλλά η προσωπική του ζωή είναι σχεδόν αόρατη. Πολλές συζητήσεις για τη ζωή του είναι εικασίες και αντλούνται τόσο από την τέχνη του όσο και από τις φήμες. Το μόνο σίγουρα γνωστό είναι ότι αγαπούσε τις γυναίκες. Ο καλλιτέχνης είπε κάποτε: «Με ενδιαφέρει λιγότερο ο εαυτός μου ως θέμα ζωγραφικής από ό,τι για άλλους ανθρώπους, πάνω απ` όλα για τις γυναίκες». Και με εξαίρεση το πρώιμο έργο του, ο Klimt ζωγράφιζε μόνο πορτρέτα γυναικών.

Gustave Klimt, 1908 

Παραμένει μυστήριο εάν τα μοντέλα του ήταν εραστές ή όχι και αν η σύντροφός του, Emilie Flοge, σχεδιάστρια μόδας που εμφανίζεται σε μεγάλο μέρος της τέχνης του Klimt, ήταν ερωμένη ή φίλη. Πιστεύεται ότι ήταν πατέρας 14 νόθων παιδιών και (δεν αποτελεί έκπληξη)  ότι είχε πολλές ερωμένες, συμπεριλαμβανομένης της μουσικού και μοιραίας φιγούρας του 20ου αιώνα, Alma Sadler.  

Woman in Gold του Gustav Klimt, 1903-1907  

Ανεξάρτητα από τις φήμες, η τέχνη του Klimt μιλάει από μόνη της. Εκφράζει μια έντονη και εγκάρδια σύνδεση μεταξύ του καλλιτέχνη και των μοντέλων του. Το πιο εμβληματικό κομμάτι του Klimt, «The Kiss», που πραγματοποιείται αυτή τη στιγμή στο Belvedere της Βιέννης, εκδηλώνει εξαιρετικά αυτή τη σύνδεση και την αγάπη.

To φιλί του Gustav Klimt, 1907-1908  

Το εκπληκτικό έργο του Klimt, “Το φιλί”, αποτελεί κορυφαίο σημείο της Χρυσής Περιόδου του καλλιτέχνη μεταξύ 1899 και 1910, όταν χρησιμοποιούσε συχνά φύλλα χρυσού - μια τεχνική εμπνευσμένη από ένα ταξίδι του 1903 στη Βασιλική του San Vitale στη Ravenna της Ιταλίας, όπου είδε τα περίφημα βυζαντινά ψηφιδωτά της εκκλησίας.

Πρόκειται για το αρχέτυπο της τρυφερότητας και του πάθους. Αυτή η λαμπερή, πολύχρωμη σκηνή αγάπης δύο προσώπων και σωμάτων που αγκαλιάζονται, βρίσκεται στο Μουσείο Belvedere στη Βιέννη. Αν και φανερά “υπερβολικός”, ο καμβάς με τα φύλλα χρυσού δεν θέτει σε κίνδυνο τη βαθιά σημασία πίσω από το έργο. 

Στο κέντρο του πίνακα, αναπαριστάται ένα ζευγάρι που είναι έτοιμο να φιληθεί.

Κατά κάποιους, τα μοντέλα στον πίνακα είναι ο ίδιος ο Klimt και η αγαπημένη του, Emilie Flοge.

Ο καλλιτέχνης ζωγράφισε τον πίνακα σε μια κρίσιμη στιγμή της καριέρας του. Εν μέσω ενός καλλιτεχνικού πανικού. Μόλις είχε δεχτεί έντονη κριτική για τις οροφές του Πανεπιστημίου της Βιέννης, τη Φιλοσοφία, την Ιατρική και τη Νομική. Οι πίνακες χαρακτηρίστηκαν ως πορνογραφικοί και ο Klimt είχε επιφυλάξεις για τη δουλειά του και τη φθορά της φήμης του. Επιπλέον, μόλις είχε αποχωρήσει από την Απόσχιση της Βιέννης, παρά το γεγονός ότι είχε ιδρύσει και ενεργήσει ως ο πρώτος πρόεδρος του κινήματος. Αυτή η ομάδα είχε ως στόχο να σπάσει τους δεσμούς με την Ακαδημία Καλών Τεχνών και τις συντηρητικές της αξίες. Οι Αποσχιστές της Βιέννης ζωγράφισαν «αυτό που δεν έπρεπε να έχουν ζωγραφίσει», αρνούμενοι να αφαιρέσουν σεξουαλικά στοιχεία από τα έργα τους. Εξερεύνησαν τη δύναμη ενός λεπτού αγγίγματος, μιας αγκαλιάς, ενός φιλιού, μιας στιγμής βίας ή μιας ερωτικής σκηνής. Αν και ο Klimt εγκατέλειψε το κίνημα λόγω διαφωνιών, παρέμεινε ο κύριος εκπρόσωπός του μαζί με τον Egon Schiele. Μετά την αποχώρησή του, ο Klimt οργάνωσε την έκθεση The Kunstschau όπου παρουσίασε το "Φιλί" για πρώτη φορά στο κοινό. Η εκδήλωση έγινε δεκτή με σφοδρή κριτική και κατέληξε σε οικονομική καταστροφή. Ωστόσο, παρά το γεγονός αυτό, η έκθεση ξεκίνησε στην πραγματικότητα την αστρονομική επιτυχία του πίνακα. Η κυβέρνηση της Βιέννης αγόρασε το έργο πριν ακόμη τελειώσει η έκθεση, καθώς θεωρήθηκε εθνικό συμφέρον.

Το έργο παρουσιάζει ένα αγκαλιασμένο ζευγάρι, κρυμμένο πίσω από έναν μεγάλο χρυσό μανδύα. Αυτή η βαριά διακόσμηση προστατεύει και περικυκλώνει το ζευγάρι, επαναλαμβάνοντας την αθανασία του έρωτά του. Η ανδρική φιγούρα (που πιστεύεται ότι είναι ο Klimt) γέρνει πάνω από τη γυναικεία φιγούρα, κρατώντας το πρόσωπό της ενώ της δίνει ένα φιλί στο μάγουλό της. Η γυναίκα γέρνει υποτακτικά προς τα πίσω και τυλίγει τα χέρια της γύρω του.

Δανάη του Gustav Klimt, 1907-1908 

Μια αίσθηση του πνευματικού δημιουργείται μέσα από την αστραφτερή χρυσή άβυσσο που σχηματίζει το φόντο. Το θείο υπονοείται μέσω του χρυσού υφάσματος που τοποθετείται πάνω από τα κεφάλια τους, αναπαράγοντας ένα φωτοστέφανο και αποτίοντας φόρο τιμής στην κλασική θρησκευτική τέχνη.  

Hope II του Gustav Klimt, 1907-1908  

Τα γεωμετρικά μοτίβα μέσα στο έργο αντικατοπτρίζουν την τελειότητα της ρομαντικής στιγμής. Το χρυσό ύφασμα ντυμένο γύρω από τις φιγούρες είναι διακοσμημένο με ορθογώνια σχέδια και απαλούς στρογγυλούς κύκλους, ενώ το θηλυκό ανθίζει παραπέμποντας στη σεξουαλικότητα. Η πολυτελής νωπογραφία του Klimt αποπνέει πολυτέλεια, αγάπη και υπερβατικότητα.

Πράξη αγάπης, μελέτη του Egon Schiele, 1915  

Ο Schiele διαφέρει από τον Klimt στο ότι η ζωή του είναι τόσο διαβόητη, ενδιαφέρουσα και διάσημη όσο και η τέχνη του. Ακόμη και από νεαρή ηλικία, η ζωή του Schiele ήταν αμφιλεγόμενη, με υποψίες ότι είχε αιμομικτική σχέση με τη μικρότερη αδερφή του. Το 1912 συνελήφθη για φερόμενη αποπλάνηση ανηλίκου. Κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας, η τέχνη του που τέθηκε υπό έλεγχο. Μεγάλο μέρος των έργων του απεικόνιζε νεαρά κορίτσια με έναν μη απολογητικό προκλητικό τρόπο . Μάλιστα, καθώς ένα θεωρήθηκε πορνογραφικό, ο δικαστής το έκαψε.

Αυτοπροσωπογραφία του Egon Schiele 

Το 1911, ο Schiele γνώρισε την δεκαεπτάχρονη Walburga (Wally), η οποία έζησε μαζί του και υπήρξε μοντέλο για μερικούς από τους πιο εντυπωσιακούς πίνακές του. Η Wally και ο Schiele έζησαν μαζί για τέσσερα χρόνια μέχρι που την απέρριψε για έναν οικονομικά επωφελή γάμο. Μέσα από αυτό το σπαραγμό δημιουργήθηκε ένα αριστούργημα. Το «Death and the Maiden» του Schiele, το οποίο βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Μουσείο Belvedere στη Βιέννη.  

Portrait of Wally του Egon Schiele, 1912  

Το έργο θυμίζει το  «The Kiss» του Klimt, αλλά η δραματική και βασανισμένη σκηνή είναι στην πραγματικότητα αντιφατική. Απεικονίζει ένα ζευγάρι δεμένο το ένα πάνω στο άλλο, που περιβάλλεται από μια κατεστραμμένη ερημιά. Η ανδρική φιγούρα είναι μια αυτοπροσωπογραφία που απεικονίζει τον θάνατο, ενώ το γκρίζο πρόσωπο του Schiele με τα μαύρα μάτια του, μας κοιτούν στοιχειωμένα. Ο καλλιτέχνης- όπως και ο Klimt- αγαπούσε τις γυναίκες, ωστόσο το κύριο θέμα και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του ήταν ο ίδιος. Ήταν ναρκισσιστής και είχε εμμονή με τη δική του σπλαχνική εμπειρία ζωής.

Death and the Maiden από τον Egon Schiele, 1915-16  

Η Wally απεικονίζεται ως πολύ ζωντανή και το ροζ φόρεμά της φέρνει μια βουτιά χρώματος στον πίνακα. Η αντίθεση μεταξύ τους αντιπροσωπεύει τη σύγκρουση της Βιέννης πριν και μετά τον Α` Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ιδιοφυΐα του Schiele είναι η ικανότητά του να εκφράζει άσχημα και προσωπικά συναισθήματα ενώ θυμίζει τα δεινά του πολέμου.

Self Portrait with Physalis του Egon Schiele, 1912  

Ο Schiele δημιούργησε μια άβολη, αμήχανη και κατακερματισμένη σκηνή λειτουργώντας ως καταλύτης για το κίνημα της σύγχρονης τέχνης που απορρίπτει το ιδανικό γυμνό. Οι δύο καλλιτέχνες χρησιμοποιούν την ανθρώπινη μορφή για να εκφράσουν τα ακατέργαστα συναισθήματα- συχνά μέσω φυσικής παραμόρφωσης. Είναι πρώιμοι εκφραστές του εξπρεσιονισμού του οποίου το έργο επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τις ζωές και τις εμπειρίες τους στον έρωτα.