Συνάντησα την Ντέμη Κάια ένα πρωί μεσοβδόμαδα, στη Δεξαμενή, στο Κολωνάκι.

Δεν ήμουν τελείως σίγουρος για ποιο λόγο πήγαινα να τη συναντήσω. Τυπικά θα συναντιόμασταν για να γραφτεί ένα κομμάτι για τη ζωγραφική της, μια και είχαμε αποφασίσει να την παρουσιάσουμε στο ΚΛΙΚ, εξαιτίας της δουλειάς της, που είναι τόσο προκλητική, ώστε να τραβάει το ενδιαφέρον όποιου τη βλέπει, θέλει δεν θέλει. Το MyPornoProject της, όπως το έχει ονομάσει η ίδια. Μια δουλειά χωρίς χρονικό όριο, που εξελίσσεται μέσα στο χρόνο και θα πάει, για πάντα ίσως, όπως το σκέφτεται η ίδια τώρα. Εγώ ξέρω ότι μετά από μερικά χρόνια θα το σταματήσει, αλλά η ίδια δεν το ξέρει ακόμη. Οι άνθρωποι είναι ολοκληρωμένα υπολογιστικά συστήματα και οι κοινωνίες ολόκληρες είναι επίσης ολοκληρωμένα υπολογιστικά συστήματα, που κατά καιρούς έχουν την τάση να ωθούν κάποια από τα μέλη όποιας δεδομένης κοινωνίας, μπροστά, για να εκτεθούν εκφράζοντας κάτι πέρα από τα όρια της στιγμής, και που αν και θα ήθελε δεν μπορεί να εκφράσει η υπόλοιπη κοινωνία. Για να καούν ίσως ή για να δοξαστούν ή απλώς για να πετύχουν εμπορικά.

Αυτή την εποχή, εδώ και λίγα χρόνια, οι γυναίκες έχουν φτάσει στα άκρα την «επανάστασή» τους, που ξεκίνησε μαζικά στη δεκαετία του ’50, λίγο μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια πορεία χειραφέτησης από την εξουσία του Άνδρα. Μια εξουσία που διαμορφώθηκε μετά από αιώνες ανδρικής κυριαρχίας σε όλους τους τομείς και που είχαν μετατρέψει τη Γυναίκα στον «νέγρο» της κοινωνίας. Σε αυτή την τελευταία φάση της γυναικείας επανάστασης, οι γυναίκες διεκδικούν ίσα δικαιώματα με τον άνδρα στον Έρωτα. Το γυναικείο πρότυπο της ευτυχισμένης συζύγου και νοικοκυράς, με το ένα, τα δύο ή τα τρία παιδιά, που είναι κεφάτη γιατί γυρίζει από το σούπερ μάρκετ, δεν ισχύει πια. Οι γυναίκες θέλουν να έχουν το δικαίωμα να ζουν, σε ό,τι αφορά την ερωτική συμπεριφορά, όπως ακριβώς και οι άνδρες. Οι εννιά στους δέκα χωρισμούς ή διαζύγια τα τελευταία χρόνια οφείλονται σε γυναικεία πρωτοβουλία και η οικονομική κρίση έκανε αυτό το φαινόμενο ακόμη πιο έντονο. Και παρ’ όλο που δεν έχουν ξεκαθαρίσει ακόμη οι ίδιες τι ακριβώς θα κάνουν με αυτό το ίσο δικαίωμα, καταρχάς θέλουν να το κατακτήσουν. Και το θέλουν πολύ έντονα. Σε αυτή την καινούργια πορεία, κάποιες γυναίκες, σε διάφορους τομείς, έχουν αναλάβει το ρόλο του σημαιοφόρου.

Η Ντέμη Κάια μπορεί να το ξέρει ή να της είναι ασυνείδητο, αλλά είναι μία από αυτές. Καθώς έφτανα στη Δεξαμενή εκείνο το πρωί, είχα πια ξεκαθαρίσει γιατί είχα κατέβει στο Κολωνάκι. Η Ντέμη είχε φτάσει πριν από μένα και, μιας και ήταν η μόνη πελάτισσα στο καφέ της Δεξαμενής, μπορούσα να διακρίνω τα μαύρα μακριά μαλλιά της καθώς κρεμόντουσαν προς τα πίσω. Έφτασα δίπλα της και άνοιξα τα χέρια, σαν να ήθελα να πω «Να λοιπόν που συναντιόμαστε». Η Ντέμη με χαιρέτησε και κάθισα. Το πρώτο πράγμα που πρόσεξα ήταν ένα τατουάζ στον ώμο κι ένα στο ντεκολτέ της, που κρυβόντουσαν από το φανελάκι που φορούσε. Παρήγγειλα καφέ και αρχίσαμε να συζητάμε. Άνετα σαν να γνωριζόμαστε από καιρό. Μετά πρόσεξα κάτι στα χέρια της. Έπιασα τα χέρια της, μαλακά από το καρπό και τα γύρισα για να δω τη μέσα μεριά. Άλλα δυο τατουάζ. Στο ένα χέρι γράφει Freedom και στο άλλο Fragile. Σαφές. Η Ντέμη είναι μεν σημαιοφόρος, αλλά είναι επίσης και εύθραυστη.

Κάθε συγκεκριμένη στιγμή της ζωής μας είναι το αποτέλεσμα όλων των στιγμών που προηγήθηκαν. Και αυτό που καθορίζει σε μεγαλύτερο βαθμό από τα άλλα τη ζωή μας είναι αυτό που θα ονομάζαμε «γονεϊκή εντολή». Αν η Ντέμη ζωγραφίζει τώρα πορνό -αν και δεν θα το έλεγα πορνό, είναι πολύ ποιοτικό για να το κατατάξεις εκεί- αυτό έχει κυρίως να κάνει με όσες «εντολές» εισέπραξε από τους γονείς της κυρίως, αλλά και από τις εμπειρίες της εφηβικής της ηλικίας. Η ίδια νομίζει ότι είναι πιθανόν να την επηρέασε κάποιο πορνό που είδε με τις φίλες της γύρω στα 15 της χρόνια, μια σκηνή διπλής διείσδυσης, που τότε δεν ήξερε πως ακριβώς να το αξιολογήσει. Ή οι δικές της εμπειρίες. Ή το ότι έφυγε από το σπίτι των γονιών της στη Γλυφάδα στα 18 της χρόνια, για να ζήσει τη ζωή της, που κατέληξε σ’ ένα γάμο στα 21 της και σ’ ένα χωρισμό λίγο αργότερα. Ή τα όσα έζησε στη συνέχεια: σχέσεις, χωρισμοί, εμπειρίες. Όπως και όσοι δεν βραχυκυκλώθηκαν σε μία μόνο σχέση - οι περισσότεροι βραχυκυκλώνονται. Πολύ λίγοι, ελάχιστοι, βρίσκουν το ιδανικό τους ταίρι. Λίγο δύσκολο για την εποχή μας, που μας βομβαρδίζει καθημερινά με άπειρα δυναμικά ερεθίσματα. Για κάποιο λόγο για την εικαστική της περιπέτεια, η Ντέμη έχει την εντύπωση ότι επηρεάστηκε από την τραγική δολοφονία του 15χρονου Αλέξη Γρηγορόπουλου στα Εξάρχεια πριν από μερικά χρόνια, η οποία στη συνέχεια δημιούργησε μια μίνι εξέγερση, στο κέντρο της Αθήνας, με πολλά καμένα καταστήματα, άφθονο πλιάτσικο και ευτυχώς όχι θύματα. Τι σχέση έχουν όλα αυτά μεταξύ τους; Μου αρέσει να κάνω τον ντετέκτιβ στην ανθρώπινη ψυχολογία. Ίσως μπορέσω να βρω την αιτία, ίσως όχι. Αλλά μια δίωρη περίπου συζήτηση δεν αρκεί. Θα πρέπει να συναντήσω πάλι την Ντέμυ αν θέλω να καταλάβω…

Ξανασυνάντησα την Ντέμη δυο τρεις βδομάδες αργότερα στο σπίτι της στο Κολωνάκι. Μου δείχνει το άρθρο που της αφιέρωσε το Popaganda και τις εξαιρετικές φωτογραφίες που της τράβηξε η AlexKat, όπως και το άρθρο που έγραψε η Λίνα Ρόκου. Και μετά μου δείχνει τους πίνακές της. Ή τα σκίτσα της. Τι είναι; Σκίτσα ή πίνακες; Είναι σκίτσα που είναι πίνακες. Σ’ αυτή τη φάση της δουλειάς της, το στυλ της είναι πια τελείως αναγνωρίσιμο. Και πολύ καλό. Τα σκίτσα που είναι πίνακες, μικρά ή μεγάλα, είναι όλα φτιαγμένα με πενάκι και με μολύβι. Σε κάποιο σημείο τη ρώτησα για μια ωραία απόχρωση του καφέ που κάνει νερά όπως οι νερομπογιές. «Δεν είναι νερομπογιές» μου είπε, «είναι καφές, ζωγραφίζω και με καφέ, κάνει ωραίες αποχρώσεις». Με πενάκι, μολύβι και με καφέ λοιπόν. Ξέχασα να ρωτήσω αν είναι ελληνικός, εσπρέσο ή φραπέ. Σκέφτομαι πως ίσως θα ήταν καλό να ζωγραφίσω και με κέτσαπ κάποια φορά. Θα βγάζει ωραία κόκκινα.

Η ζωγραφική της δεν είναι πορνό, με την έννοια που έχει χρησιμοποιηθεί ο όρος μέχρι τώρα. Είναι ερωτική ζωγραφική. Ξέρω, η Ντέμη προτιμά να είναι άμεση, όπως και στη ζωή της. Αν βάφτιζε το πρότζεκτ της με άλλο όνομα, θα της έγραφαν κάποιοι άλλοι ότι είναι πορνό. Προτιμά να το κάνει η ίδια. Η ζωγραφική της, παρ’ όλο που έχει μια σεξουαλική αμεσότητα -γυναίκες κυρίως, αλλά και άντρες, σε σκηνές σεξουαλικές- δεν είναι πορνό. Κι αυτό γιατί ο συνολικός τρόπος της έκφρασής της υπερβαίνει το θέμα. Τη διαφορά την καταλαβαίνουν εύκολα ακόμη κι αυτοί που ξέρουν λίγα από ζωγραφική. Τη διαφορά την κάνει η ίδια η εικαστική της έκφραση, η τεχνική της, ο τρόπος που ζωγραφίζει, που είναι και ο πιο άμεσος τρόπος να καταλάβουμε το προσωπικό της γούστο, όχι στα αντικείμενα, αλλά στον τρόπο που βλέπει η ίδια τη ζωή. Γιατί πολλά διδάσκονται, αλλά εκείνο που δεν διδάσκεται είναι η στιγμή που ο καλλιτέχνης θεωρεί ότι το έργο του ολοκληρώθηκε.

Εδώ και δεκαετίες, μάλλον και αιώνες, οι μόνοι που είχαν δικαίωμα να ασχολούνται με μια ζωγραφική που το θέμα ήταν η ερωτική πράξη ή το σεξ αυτό καθεαυτό, ήταν μόνο άντρες. Ο Πικάσο ήταν ο πρώτος τέτοιας εμβέλειας καλλιτέχνης, που σε κάποια φάση της καριέρας του απεικόνισε στα σκίτσα του το σεξ. Τολμηρό για μια εποχή που ήταν ακόμη πολύ συντηρητική. Αλλά ο Πικάσο ζούσε στο Παρίσι τότε και η γαλλική πρωτεύουσα είχε από την αρχή του 20ού αι. κατακτήσει τον τίτλο της πιο ερωτικής πόλης, καθώς εκεί συγκεντρώνονταν καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο, μια και ήταν το κέντρο της ελεύθερης έκφρασης. Ο Χένρι Μίλερ, η Αναΐς Νιν, η Λεμπίτσκα, ο Πικάσο, ο Νταλί, ο Χεμινγουέι και πολλοί, πολλοί ακόμη, βρήκαν στο Παρίσι της ελευθερία της έκφρασης που δεν μπορούσαν να έχουν αλλού.

Η Ντέμη Κάια, με τους προκλητικούς πίνακές της σπάει ένα ταμπού. Νομίζετε ότι είναι εύκολο για μια νέα συνειδητοποιημένη και όμορφη κοπέλα να ζωγραφίζει αυτά που ζωγραφίζει και μετά να τα εκθέτει στο κοινό; Δεν είναι. Ρωτήστε και τους γονείς της, που πήγαν στην έκθεση, έριξαν μια ματιά, δεν είπαν κουβέντα και μετά πήγαν και κάθισαν σ’ ένα παγκάκι έξω, μέχρι το τέλος της έκθεσης. Γι αυτό και μετά το τέλος της δεύτερης συνάντησής μας, αποφασίσαμε να αναθέσουμε στη Ντέμη, την επιμέλεια των εικαστικών μας.