Υπάρχουν παντός είδους θρύλοι που σχετίζονται με το κάπνισμα. Μερικοί άνθρωποι τοποθετούν ένα τσιγάρο ανάποδα σε κάθε νέο πακέτο που αγοράζουν, θεωρώντας το ως το «τυχερό». Άλλοι πιστεύουν ότι το να ανάψουν τρία ή περισσότερα τσιγάρα με το ίδιο σπίρτο θα φέρει κακοτυχία. Και εκτός όλων αυτών υπάρχει ο αστικός μύθος ότι η χρήση ενός λευκού αναπτήρα είναι μεγάλη γρουσουζιά, μια δεισιδαιμονία που κατάφερε να ευδοκιμήσει ανάμεσα στους καπνιστές όλων των ειδών.

Ακόμη και το 2017, δεν είναι ασυνήθιστο να συναντήσετε καπνιστές που όχι μόνο δεν αγοράζουν λευκούς αναπτήρες, αλλά δεν θα τους χρησιμοποιήσουν για να ανάψουν οτιδήποτε ακόμα κι αν ανήκει σε κάποιον άλλον. Μερικοί άνθρωποι δεν επιθυμούν καν να είναι στο χώρο όπου χρησιμοποιείται κάποιος λευκός αναπτήρας. Αλλά πώς ξεκίνησε αυτός ο θρύλος;

Η πιο συνηθισμένη ιστορία προέλευσης πίσω από αυτόν τον μύθο είναι στην πραγματικότητα συνδεδεμένη με έναν άλλο δημοφιλή αστικό μύθο. Το λεγόμενο «Κλαμπ 27» περιλαμβάνει τους μουσικούς Jim Morrison, Janis Joplin και Jimi Hendrix, οι οποίοι πέθαναν στην ηλικία των 27 ετών. Αρκετές δεισιδαιμονίες περιστρέφονται γύρω από το «Κλαμπ 27», μια εκ των οποίων ότι οι συγκεκριμένοι μουσικοί , καθώς και μια μεταγενέστερη προσθήκη στο club, ο Kurt Cobain, λέγεται ότι είχαν λευκούς αναπτήρες μαζί τους όταν πέθαναν.

Ισχύει όμως αυτό;

Όπως αναφέρθηκε στο Snopes σε μια συνολική ανάλυση του θρύλου του λευκού αναπτήρα και της σχέσης του με το «Κλαμπ 27», ο κύριος λόγος για τον οποίο ο θρύλος δεν έχει βάση, είναι ότι οι λευκοί αναπτήρες μίας χρήσης δεν υπήρχαν σε μεγάλο βαθμό στην εποχή των θανάτων των Hendrix, Joplin και Morrison. Ενώ οι αναπτήρες μιας χρήσης δεν ήταν κάτι που δεν υπήρχε τότε, ωστόσο ο μύθος συνδέεται περισσότερο με τον λευκό αναπτήρα BIC, ο οποίος κυκλοφόρησε το 1973.

Το άρθρο του Snopes σημειώνει ότι, εκτός από τις αναφορές στον ίδιο τον μύθο, δεν υπάρχει καμία επίσημη αναφορά περί ύπαρξης λευκών αναπτήρων στα σημεία όπου πέθαναν αυτοί οι μουσικοί. Στην περίπτωση του Cobain, του οποίου ο θάνατος συνοδεύτηκε από αρκετές φωτογραφίες από τη σκηνή, υπήρχαν μερικοί αναπτήρες, αλλά κανείς από αυτούς δεν ήταν λευκός.

 «Οι άνθρωποι του «Κλαμπ 27» σίγουρα επιτάχυναν τη δική τους πορεία από τις υπερβολές τους, αλλά όπως είπε ο Αριστοτέλης, είναι απαραίτητο για οποιαδήποτε τραγωδία ότι η τιμωρία είναι συνέπεια του παραπτώματος (αν υπάρχει)», λέει ο Δρ Adam Davis του Missouri Folklore Society, ο οποίος μίλησε για το θρύλο του λευκού αναπτήρα στο Atlas Obscura. «Έτσι, στον πυρήνα της λαϊκής πίστης, που συνδέεται με μια κρυφή και όχι εντελώς υγιεινή ευχαρίστηση, είναι ένα στοιχείο carpe diem».

Με άλλα λόγια, ο μύθος του λευκού αναπτήρα, όπως αυτός του «Κλαμπ 27», εμπεριέχει ένα είδος μυστικισμού που κάνει την ταμπού συνήθεια του καπνίσματος, πιο ρομαντική.

Μια άλλη, προέλευση του μύθου πηγαίνει στις πρώτες μέρες των αναπτήρων BIC, όπου κυκλοφορούσαν μόνο σε δύο χρώματα, λευκό και μαύρο. Τότε πιστευόταν ότι οι λευκοί αναπτήρες πρόδιδαν σαφέστερα στοιχεία παράνομης χρήσης. Έτσι, όταν οι καπνιστές μαριχουάνας χρησιμοποιούσαν λευκούς αναπτήρες, ο αναπτήρας λεκιαζόταν με στάχτη και ρητίνη, την οποία οι αστυνομικοί θα μπορούσαν στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν για να τους συλλάβουν. Έτσι, οι λευκοί αναπτήρες συνδέθηκαν με κακοτυχία.

Το πρόβλημα είναι ότι οι αναπτήρες BIC κυκλοφόρησαν σε περισσότερα από δύο χρώματα ακόμα και στις πρώτες τους μέρες - σίγουρα μια κίτρινη έκδοση, που έμοιαζε πολύ με το χρώμα του κλασικού λογότυπου της εταιρείας, όπως αναφέρεται και σε δελτίο τύπου της εταιρείας το 2013 για τη συμπλήρωση 40 χρόνων του αναπτήρα BIC.

Είτε υπάρχουν ή όχι στοιχεία αλήθειας στο μύθο του λευκού αναπτήρα, δεν είναι πραγματικά το θέμα, φυσικά, γιατί για όσους πιστεύουν στον μύθο, είναι απλά αλήθεια. Οι αναφορές στον μύθο μπορούν να βρεθούν σε φόρουμ μέσω του διαδικτύου και σε ορισμένες επιχειρήσεις, όπως η υπηρεσία συνδρομητικής πώλησης ειδών καπνίσματος μαριχουάνας Pufferbox. «Το κάπνισμα είναι τελετουργική συμπεριφορά», λέει ο Davis.

 «Ρωτήστε κάποιον παλαιότερο για την απαγόρευση να ανάβουν τρία τσιγάρα με έναν αναπτήρα. Οι ανεξήγητες απαγορεύσεις αποτελούν μέρος της διαδικασίας με την οποία θεωρούμε τα πράγματα ως σημαντικά».

Και τελικά γιατί ο μύθος επέλεξε τους λευκούς αναπτήρες; «Γιατί λευκός; Γιατί όχι;» λέει ο Davis. «Ο ίδιος λόγος που ένα άσπρο βαν χωρίς εμπορικά σήματα μπορεί να συνδεθεί με serial killers - είναι μια υπενθύμιση ότι οι απλοί, οι αβλαβείς, οι λιγότερο εντυπωσιακοί  είναι τελικά αυτοί οι αγωγοί και οι φορείς της βλάβης».